103. „Samotność, cóż po ludziach?” – najciekawsze Twoim zdaniem literackie portrety bohaterów skazanych na samotność z wyboru. Bohaterowie opisywani przez literaturę różnych epok, którzy nie byli rozumiani przez otoczenie, bardzo często doświadczali uczucia samotności. Myślę, że takiej samotności doświadczali przede wszystkim ci, którzy przerastali innych ludzi pod różnymi względami. Najczęściej inteligencją, wyobraźnią i predyspozycjami wodzowskimi. Niektórzy wybierali samotność, aby zrealizować ideę, która im przyświecała, i poświęcali jej całe swoje życie. Samotność, cóż po ludziach? Słowa te wypowiedział główny bohater III części Dziadów Adama Mickiewicza w Wielkiej Improwizacji. Konrad, filareta, zdaje sobie sprawę z tego, że jest równocześnie poetą, który siłą przeżyć i uczuć przerasta swoich towarzyszy więziennych. I dlatego czuje się nie zrozumiany i samotny. Pragnie dokonać sam wielkich rzeczy – przyczynić się do wyzwolenia umęczonej Ojczyzny. I tylko on – jego zdaniem – poeta, ma prawo domagać się tego od Boga. Godzi się więc na osamotnienie, wręcz skazuje na nie, ponieważ chce osiągnąć cel, który przed sobą postawił. Większość polskich bohaterów romantycznych to samotnicy z wyboru, którzy – właśnie dlatego, że przerastali otoczenie pod każdym względem – stawiali przed sobą wielkie cele. Kordian z dramatu Juliusza Słowackiego przypomina bardzo Konrada. Podobnie jak tamten, postanawia życie poświęcić wyzwoleniu Polski. Aby osiągnąć swój cel, godzi się z samotnością. W podziemiach katedry św. Jana liczy jeszcze na współpracę z innymi, ale wyniki głosowania uświadamiają mu, że został skazany na samotność z wyboru, w momencie kiedy zdecydował się na zabicie cara – króla Polski. Kiedy pełni służbę w przedpokoju monarchy, czuje się samotny i opuszczony przez wszystkich i być może również dlatego nie jest w stanie dokonać zabójstwa. Również przed śmiercią, na która został skazany, odczuwa Kordian głęboko swoje osamotnienie. Ale właśnie owa samotność, którą wybrał, spowodowała, że był w stanie skoncentrować się na jednym wybranym celu i jemu poświęcić całe swoje życie. Innym bohaterem, który doświadczył samotności wśród ludzi, był Jacek Soplica – ksiądz Robak z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza. Początkowo był człowiekiem bardzo towarzyskim, miał licznych przyjaciół, znajomych i popleczników. Los jednak skazuje go na to, że zmuszony jest wybrać samotność. Po przeżyciu nieszczęśliwej miłości do Ewy i zabiciu Stolnika postanawia zrezygnować z życia świeckiego i wybiera życie samotne w zakonie bernardynów. Pragnie odpokutować za swoje winy i resztę życia poświęcić działalności patriotycznej. Z oddalenia kieruje tylko życiem i wychowaniem swojego jedynego syna Tadeusza, który dorasta w Soplicowie. Ksiądz Robak zdawał sobie z pewnością z tego sprawę, że samotność, którą wybrał, pozwoliła mu poświęcić się całkowicie działalności politycznej i patriotycznej. Następnym bohaterem, którego chciałabym przedstawić, jest hrabia Henryk z dramatu Krasińskiego Nie-Boska komedia. Przyczyną osamotnienia bohatera jest poetyckość jego natury, na którą został skazany przez los. Hrabia również wybiera samotność. Jako poeta czuje się nie zrozumiany przez żonę i rodzinę i dlatego ucieka w marzenia i świat poezji. Egoizm Hrabiego spowodował, że nie dostrzegł on duchowych cierpień żony, a później syna. Wybrał samotność, ponieważ sądził, że najbliżsi mu ludzie nie będą w stanie zrozumieć tego, czym jest dla niego poezja. Hrabia czuje się również wyobcowany, w momencie gdy podejmuje się przywództwa nad własną klasą – arystokracją. Pragnie bronić świata, w którym sam dostrzega wiele zła, co również wzmaga jeszcze jego osamotnienie. W końcu popełnia samobójstwo. Zupełnie innym, zdawać by się mogło, bohaterem, który skazał się na samotność wśród ludzi, był doktor Judym z powieści Stefana Żeromskiego Ludzie bezdomni. Był to młody człowiek, któremu udało się zdobyć wykształcenie i uciec od „rynsztokowego” życia, jakie wówczas pędzili ludzie z jego sfery. Nie bardzo potrafił znaleźć sobie właściwe miejsce w społeczeństwie. Wyobcowany ze środowiska proletariatu miejskiego, z którego się wywodził, z odrazą patrzył na życie ludzi z tych sfer. Ale choć współczuł biedakom, nie miał już z nimi wspólnego języka. Wejście w świat ludzi dobrze sytuowanych nie spełniło jego oczekiwań. Poznaje niewielką wartość moralną tego środowiska, egoizm i pogardę dla ludzi niżej stojących w hierarchii społecznej. Początkowo próbuje walczyć z oportunizmem i obojętnością ludzi bogatych, ale nie odnosi sukcesów. Nie znajduje zrozumienia najpierw w środowisku warszawskich lekarzy, zaś później u właścicieli Cisów. Dzięki swojej wrażliwości na krzywdę ludzką i chęci działania na rzecz najbiedniejszych, pozostaje do końca bezdomny i osamotniony. Jest więc Judym skazany na samotność dzięki własnej naturze, która nie pozwala mu pogodzić się ze złem tego świata. Wybiera życie w pojedynkę – bez żony i rodziny tylko dlatego, ażeby poświecić się dla innych. Odrzuca szczęście z ukochaną Joasią, by nie przeszkadzała mu w pracy społecznej. Myślę, że wszyscy bohaterowie, których opisałam wyżej, mimo iż żyli wśród ludzi, czuli się samotni i wyalienowani. Wszyscy oni zostali w jakiś sposób na ten stan skazani, dzięki sytuacji w jakiej się znaleźli lub naturze, którą obdarzył ich los. Świadomie często wybierali samotność, aby poświęcić się idei, którą uważali za najważniejszą. Dzięki temu większość z nich dokonała jednak czegoś w życiu i potrafiła skierować uwagę społeczeństwa w pożądanym przez siebie kierunku.

Literatura romantyczna wykształciła własny, specyficzny typ bohatera lirycznego, który stał się wyznacznikiem wartości dzieła dla wielu późniejszych pokoleń. Bohater ów był człowiekiem najczęściej osamotnionym, wyalienowanym, nie mogącym żyć w społeczeństwie ze względu na determinujący go sprzeciw wobec jego utartych zasad. Była to postać targana skrajnymi emocjami i wewnętrznymi konfliktami wywołanymi nadmierną wrażliwością na bodźce świata. Bohater taki dręczony był najczęściej piętnem nieszczęśliwej miłości, a jego tragiczne życie znajdowało swój finał w równie tragicznej śmierci. Jedną z najciekawszych tego typu postaci w literaturze polskiej jest Konrad Wallenrod. Konrad Wallenrod to tytułowy bohater wybitnej powieści poetyckiej autorstwa Adama Mickiewicza. Bohater ten to typowy przykład literackiego bohatera romantycznego. Przede wszystkim Wallenroda charakteryzuje tajemnicze osamotnienie. Jest to człowiek skupiony na sobie, wiecznie skupiony, skoncentrowany, zajęty własnymi myślami. Stroni od towarzystwa, uczt i wszelkich sytuacji publicznych. Dopiero później czytelnik dowiaduje się, że jest to spowodowane permanentnym i wieloletnim życiem pod przykrywką, odgrywaniem roli, posługiwaniem się fałszywą tożsamością i dbałością o to, by prawda nie wyszła na jaw. Wallenrod był bowiem litewskim dzieckiem porwanym z rodzinnej wsi i uwięzionym w zamku krzyżackim, co prawdopodobnie jeszcze bardziej pobudziło poczucie jego wyalienowania. Później Konrad, po powrocie na Litwę, zakochuje się w córce księcia, Aldonie, z którą bierze ślub. Niestety młodym nie dane jest długotrwałe szczęście, gdyż już niedługo Wallenrod (jeszcze wówczas jako Walter Alf) powodowany postępującymi klęskami wojsk litewskich podejmuje decyzję, która zaważy na reszcie jego życia. Postanawia poświęcić się, swoje życie i osobiste szczęście, by zniszczyć Zakon Krzyżacki. Dochodzi w nim do wewnętrznej przemiany, która również jest czynnikiem bardzo charakterystycznym dla bohaterów romantycznych, a która przejawia się w zmianie imienia. Walter zostaje giermkiem rycerza Konrada Wallenroda, który ginie w trakcie walk w Palestynie, a młody Litwin przywłaszcza sobie jego tożsamość i wstępuje w szeregi zakonne. Później Wallenrod wielokrotnie żałuje, że porzucił żonę, z którą na domiar złego cały czas ma kontakt, gdyż Aldona z rozpaczy kazała zamurować się w wieży opodal zamku dowodzonego przez męża. Oboje więc rozmawiają ze sobą często pogłębiając tym swoją tęsknotę, gdyż decyzja Aldony jest nieodwracalna przez moc sakralnej przysięgi. To wzmaga cierpienie Wallenroda, który już i tak jest wystarczająco wyczerpany wewnętrznym dramatem dziejącym się w nim przez całe życie. Żeby bowiem uwiarygodnić się w oczach krzyżaków, dopuszczał się strasznych czynów przeciwko Litwinom. Stał się więc nie tylko podwójnym agentem, ale też podwójnym zdrajcą. Wszystko zaś w imię szlachetnych intencji. O romantyczności Wallenroda świadczy również waga jaką przywiązuje do poezji. Sam jej nie tworzy natomiast najważniejsze przemiany dokonują się w nim pod wpływem pieśni wajdeloty litewskiego, Halbana. To właśnie ten stary mnich decyduje się powrócić na Litwę i śpiewać o bohaterskim Wallenrodzie, by jego historia i bohaterstwo zapadło na zawsze w świadomości Litwinów. Sam Wallenrod ostatecznie potwierdził swoją romantyczność samobójczą śmiercią podsumowującą jego tragiczne życie przepełnione wewnętrznym rozerwaniem, tęsknotą, wyrzutami sumienia i szlachetnością. To zdecydowanie jedna z najbardziej niejednoznacznych postaci, jakich doczekała się europejska literatura romantyczna.

Dziś Walentynki – coroczne święto zakochanych przypadające 14 lutego. Nazwa pochodzi od św. Walentego, którego wspomnienie liturgiczne w Kościele katolickim obchodzone jest również tego w tym dniu jest wysyłanie listów zawierających wyznania miłosne często pisane wierszem. Miłość to zdecydowanie jeden z najczęściej podejmowanych tematów a przykłady wykorzystania motywu miłości w literaturze można mnożyć. Uczucie to przewija się przez kolejne epoki literackie, od Biblii (na przykład „Pieśń nad pieśniami”) przez kolejne mity greckie (mit o Orfeuszu i Eurydyce), po utwory średniowieczne (legenda o Tristanie i Izoldzie). W jakich jeszcze literackich historiach znajdziesz opisy miłości rodzącej się pomiędzy dwojgiem ludzi? Oto kilka najbardziej znanych z kart książek par: Aragorn i Arwena. Człowiek i półelfka z trylogii „Władca Pierścieni” J. R. R. Tolkiena. Arwena, jako półelfka była nieśmiertelna, ale daru wiecznego życia wyrzekła się z miłości do człowieka – Strażnika Północy i późniejszego króla Arnoru i Gondoru. Romeo i Julia. Tej pary nie trzeba chyba nikomu przedstawiać. Romeo i Julia to postacie najsłynniejszego dramatu Szekspira. Dwoje młodych ludzi pochodzących ze zwaśnionych rodów zakochuje się w sobie bez pamięci, co uruchamia lawinę zdarzeń prowadzącą do śmierci zakochanych. Romeo i Julia stali się symbolami gorącej miłości, której nic nie pokona, a ich losy okazywały się na przestrzeni wieków inspiracją dla kolejnych twórców. Barbara i Bogumił Niechcicowie. „Noce i dnie” to jedna z najbardziej znanych powieści Marii Dąbrowskiej, opisująca losy małżeństwa Barbary i Bogumiła, ich życie codzienne, troski i radości, a w tle również perypetie ówczesnego społeczeństwa. Lizzy Bennet i pan Darcy. „Duma i uprzedzenie” Jane Austen to powieść obyczajowa, która jednocześnie nie jest pozbawiona humoru. Największym zmartwieniem pani Bennet jest wydanie za mąż pięciu jej córek. Fabuła powieści skupia się na osobie Lizzy, drugiej w kolejności córki, błyskotliwej młodej dziewczyny, która poznaje zdystansowanego pana Darcy’ego. Stanisław Wokulski i Izabela Łęcka. Jedna z najsłynniejszych historii o nieszczęśliwej miłości w polskiej literaturze. Stanisław Wokulski, dysponujący dużym majątkiem kupiec, przedsiębiorczy i inteligentny mężczyzna zakochuje się w kobiecie spoza jego strefy – arystokratce Izabeli Łęckiej, która ostatecznie przyjmuje jego oświadczyny z powodów finansowych. Miłość jest motorem napędowym decyzji podejmowanych przez Wokulskiego, ale jednocześnie staje się dla niego źródłem cierpień. Justyna Orzelska i Jan Bohatyrowicz. Pozytywistyczna powieść Elizy Orzeszkowej „Nad Niemnem” to przede wszystkim pochwała pracy i życia w zgodzie z przyrodą. Justyna Orzelska jest szlachcianką, ale z powodu braku pieniędzy, żyje pod dachem krewnych – Korczyńskich. Ma za sobą nieudany związek, a jej dotychczasowe życie nie jest dla niej satysfakcjonujące, do momentu, w którym dziewczyna poznaje Jana Bohatyrowicza, mieszkańca lokalnego zaścianka, z którym się zaręcza, pomimo różnic społecznych. Źródło:

Miłość to najczęściej wykorzystywany motyw w literaturze, który nieprzerwanie pojawia się od początku działalności artystycznej człowieka i przewija się przez każdą epokę. Z reguły dotyczy on dwojga kochanków i ukazuje ich nieszczęśliwe, tragiczne uczucie. Choć nieco mniej popularny, to jednak równolegle istnieje motyw miłości innej, bo szczęśliwej, spełnionej i odwzajemnionej, która jest tematem niniejszego opracowania. Zemsta Romantycznym utworem, do którego chciałbym się odwołać, są „Śluby panieńskie” Aleksandra Fredro. Twórca „Zemsty” przedstawia w nim perypetie kilkorga młodych bohaterów żyjących w wiejskim dworku szlacheckim. Mężczyźni – Gustaw i Albin – oraz kobiety – Klara i Aniela – wychowują się razem i wydaje się, że są wręcz dla siebie stworzeni. Od początku utworu fabuła skupia się na wątkach miłosnych i sposobie, w jaki poszczególne postaci postrzegają to uczucie oraz jak ono na nie wpływa. Pomimo namów rodziców młodzi bohaterowie nie są jednak skorzy do małżeństwa, gdyż mają wiele obaw związanych z miłością. Sytuacja ulega zmianie, gdy do akcji przystępuje Gustaw, który urażony faktem odrzucenia oświadczyn przez Anielę, uknuwa intrygę, aby ją zdobyć, a dodatkowo zbliża do siebie Klarę i Albina. Utwór kończy się szczęśliwym zakończeniem w postaci małżeństwa dwóch par. Widać zatem, że w tym przypadku romantyczna miłość jest szczęśliwa i spełniona, gdyż daje wiele radości i kończy się zawarciem formalnego związku. W kontekście tematu należy również zauważyć, że w „Ślubach panieńskich” Fredro posłużył się popularną w romantyzmie, paranaukową koncepcją mesmeryzmu, zakładającą, że w świecie funkcjonuje pewna substancja przyciągająca do siebie dwoje ludzi i łącząca ich nierozerwalnym uczuciem. Jej działanie jest niezwykle silne i nawet społeczne konwenanse ani jakiekolwiek inne przeszkody nie są w stanie jej przeszkodzić. W przeciwieństwie do „Cierpień młodego Wertera” i „Pana Tadeusza” uczucie ukazane przez Fredro jest jednak spełnione i nienaznaczone tragizmem, choć oczywiście stanowi wielką siłę, której bohaterowie nie są w stanie się oprzeć. Dzięki intrydze Gustawa ostatecznie dochodzi do zawarcia małżeństwa pomiędzy bohaterami, mimo że wcześniej tak bardzo wyrzekali się, że to nie nastąpi. „Śluby panieńskie” są więc dowodem, że niezwykle silna i intensywnie przeżywana miłość romantyczna może być nie tylko tragicznym i rujnującym, ale również szczęśliwym, spełnionym i odwzajemnionym uczuciem. Noce i dnie Temat szczęśliwej miłości podejmuje również powieść „Noce i dnie”. Dzieło Marii Dąbrowskiej przedstawia skomplikowane i zawiłe uczucie pomiędzy Barbarą a Bogumiłem Niechcicami. Oboje są bohaterami bardzo różnymi od siebie, ponieważ mąż to typowy pozytywistyczny, prostolinijny, łagodny i przyjacielski mężczyzna, dla którego jedną z najważniejszych wartości jest praca, a żona to marzycielka uciekająca od zewnętrznej rzeczywistości i żyjąca w świecie ckliwych romansów. Mimo tych odmienność wspólnie dzielą codzienność, co – jak można się domyślać w świetle powyższego opisu – nie jest zbyt łatwe. Często dochodzi bowiem do niesnasek pomiędzy małżeństwem, jak chociażby wówczas, gdy zazdrosna Barbara robi wyrzuty Bogumiłowi bo, ten na pożegnanie ustroił jaśminem powóz Teresy. Jednak pomimo różnic i wielu awantur, do jakich dochodzi pomiędzy małżeństwem, miłość stanowi dla nich niezwykle ważną wartość. Wszak to głównie dzięki Barbarze Bogumił nie popada w skrajny i wyniszczający pracoholizm, gdyż żona często go za to gani i choć nie robi tego w sposób stonowany, to efekty jej starań są pozytywne. Z kolei Bogumił, traktując ukochaną po przyjacielsku i rozumnie, sprawia, że nie zanurza się ona całkowicie w świat pretensjonalnych i ckliwych romansów. Za sprawą męża, dla którego jest Barbara jest prawdziwą kobietą z krwi i kości, a nie egzaltowaną damą, nie traci ona kontaktu z rzeczywistością i całkowicie nie zamyka się na innych ludzi. Miłość Niechciców bez wątpienia można określić jako uczucie bardzo trudne i wymagające wielu wyrzeczeń oraz poświęceń, lecz jednocześnie jako pozytywna wartość w życie bohaterów. Uczucie daje im jak gdyby równowagę życiową i w przypadku Bogumiła nie pozwala pogrążyć się w pracy, a jeśli chodzi o Barbarę, to odciąga ją od marzycielskiego świata ckliwych romansów. Mistrz i Małgorzata O losach tytułowych bohaterów dowiadujemy się dzięki relacjom samego Mistrza, który opowiada swoją historię jako pacjent szpitala psychiatrycznego. Mówi o tym, jak poznał swoją wybrankę, gdy ta przechadzała się nieszczęśliwa po Moskwie, marząc o prawdziwym i szczerym uczuciu, którego nie było dane jej doznać, mimo że miała opiekuńczego, bogatego i dobrego dla niej męża. Mistrz nie posiadał tylu dóbr materialnych i mieszkał w niewielkim przybytku w starej kamienicy, gdzie spotykał się potajemnie z Małgorzatą. Żyjąc razem, w pewnym momencie mężczyzna nazywa ją nawet swoją żoną. Ich miłość jest silna, szczera, autentyczna, szczęśliwa, odwzajemniona oraz pełna wzajemnego zrozumienia i poszanowania, co całkowicie odróżnia ją od uczucia Emmy i Karola. Tym, co w dużym stopniu łączy kochanków z powieści Bułhakowa, okazuje się pisana przez tytułowego bohatera powieść. Małgorzata wypowiada się o niej pochlebnie i uważa ją za wartościowe dzieło, jednak odmiennego zdania są recenzenci, którzy nie pozostawiają na niej suchej nitki. Pod wpływem krytyki Mistrz popada w szaleństwo i ląduje w szpitalu dla umysłowo chorych. Przebywa w nim dwa lata i jest przekonany, że ukochana już dawno o nim zapomniała. Myli się jednak, ponieważ Małgorzata tak kocha swojego wybranka, że zaprzedała duszę diabłu, aby tylko go uratować. Widać zatem, że opisana przez Bułhakowa miłość jest zdolna do obopólnych poświęceń i choć musi stawiać czoła trudnym wyzwaniom, to udaje się jej je pokonać, co jest kolejnym elementem odróżniającym „Mistrza i Małgorzatę” od „Pani Bovary”. Małgorzata jest wierna ukochanemu i całkowicie mu oddana, czego bynajmniej nie można powiedzieć o Emmie. Wszak mimo tego, że uznano Mistrza za niepoczytalnego i wtrącono dla zakładu psychiatrycznego na długie 2 lata, Małgorzata nie poddaje i pragnie uratować ukochanego. Choć on nie ma jej wiele do zaoferowania, to ona trwa przy nim cały czas. Ostatecznie udaje im się zaznać szczęście przy wydatnej pomocy szatana, który ofiarowuje dwojgu tytułowym bohaterom możliwość wiecznego życia razem. Utwór Bułhakowa prezentuje miłość niezłomną i gotową do ogromnych poświęceń. Uczucie Mistrza i Małgorzaty jest wręcz magiczne i przełamuje wszelkie bariery, nawet umysłowe i fizyczne, czego dowód stanowi pakt z diabłem i przeniesienie się do innego wymiaru. W wymiarze ludzkim o miłości Mistrza i Małgorzaty można powiedzieć, że charakteryzuje się determinacją, wiernością, lojalnością i całkowitym oddaniem drugiej osobie. Wszystko to stanowi całkowite przeciwieństwo przyziemnej, tragicznej i nieodwzajemnionej miłości Karola i Emmy, choć należy zauważyć, że dzięki miłości Mistrz zmienia się z załamanego pesymisty w człowieka szczęśliwego, co stanowi przeciwność mającej odwrotny charakter metamorfozy Karola. Wichrowe wzgórza Obraz spełnionej miłości ukazują również „Wichrowe wzgórza”. Powieść Emily Brontë przedstawia historię uczucia pomiędzy Katarzyną Earnshaw a przygarniętym w dzieciństwie przez jej ojca Heathcliffem. Początkowo nic jednak nie wskazywało nie tylko na to, że zrodzi się pomiędzy nimi przyjaźń, ale nawet na to, że bohaterowie znajdą wspólny język. Katarzyna podchodziła bowiem sceptycznie do pomysłu przygarnięcia Heathcliffa przez ojca, ponieważ ta decyzja była sprzeniewierzeniem się wobec woli zmarłej kilka lat wcześniej matki. Mimo to Katarzyna szybko przekonuje się do przybranego brata, w efekcie czego stają się bliskimi przyjaciółmi spędzającymi wspólnie błogie czasy dzieciństwa. Kiedy ojciec umiera, prawdziwy brat głównej bohaterki – Hindley – z zazdrości przepędza z domu Heathcliffa i mianuje go parobkiem, lecz mimo to Katarzyna nie opuszcza go. Robi to dopiero wówczas, gdy przez przypadek zadomawia się w arystokratycznym domu państwa Linton, gdzie poznaje Edgara, a po kilku latach za niego wychodzi, aby zostać damą z wyższych sfer, mimo że tak naprawdę kocha Heathcliffa, lecz nie może się z nim związać, ponieważ jest on parobkiem. Ich miłość spełnia się po wielu towarzyskich komplikacjach, kiedy kilka godzin przed śmiercią Katarzyny wyznają sobie miłość i przebaczają wyrządzone krzywdy. „Wichrowe wzgórza” są więc kolejnym utworem, w którym miłość powstaje przez długi czas; rodzi się z przyjaźni i wspólnie spędzonego dzieciństwa, kiedy to dwie bardzo bliskie sobie osoby spędzały wspólnie czas. Narodziny tej miłości są jednak niezwykle burzliwe i wymagają podejmowania trudnych wyborów życiowych. Jest to uczucie z jednej strony pełne niezrealizowanej namiętności i ogromnego przywiązania wytworzonego na bazie przyjaźni i pokrewieństwa dusz, a z drugiej przepełnione zemstą i nienawiścią ze strony Heathcliffa wobec osób, które uniemożliwiały jego realizację. Miłość szczęśliwa i odwzajemniona to źródło szczęścia, radości i spełnienia dla bohaterów literackich. Dzięki niej odnajdują sens życia i pokonują przeciwności losu. Co prawda nie jest ona tak emocjonalna i kipiąca od emocji jak miłość tragiczna, ale jednak stanowi ważny motyw literacki, który warto odnotować. I. Literatura podmiotu: 1. Bronte Emily, Wichrowe Wzgórza, Warszawa, Prószyński i S-ka, 2009, ISBN 9788376486109, 2. Bułhakow Michaił, Mistrz i Małgorzata, Warszawa, Czytelnik, 1997, ISBN 8307025443, 3. Dąbrowska Maria, Noce i dnie, Kraków, Greg, 2003, ISBN 8373273751, 4. Fredro Aleksander, Zemsta, Kraków, Greg, 2008, ISBN 8373271961, II. Literatura przedmiotu: 1. Polańczyk Danuta, Mistrz i Małgorzata Michaiła Bułhakowa, Lublin, Biblios, 2009, ISBN 9788386581023, s. 27-28 2. Polańczyk Danuta, Zemsta Aleksandra Fredry, Lublin, Biblios, 2012, ISBN 9788386581788, s. 29-31. Ramowy plan wypowiedzi: 1. Teza: Miłość szczęśliwa i spełniona przynosi bohaterom radość i pozwala im odnaleźć sens życia. 2. Kolejność prezentowanych argumentów: a) „Zemsta”: obraz emocjonalnej i pełnej zaangażowania postawy Wacława i Klary w stosunku do miłości, którą za wszelką cenę pragną zrealizować. b) „Noce i dnie”: miłość jako trudne, ale szczęśliwe uczucie, które sprawia, że główni bohaterowie nie pogrążają się w pracy i w ckliwych romansach. c) „Mistrz i Małgorzata”: trudna i wymagająca, ale szczęśliwa i dająca poczucie spełnienia miłość pomiędzy tytułowymi bohaterami, którzy w ogromnym stopniu poświęcają się dla siebie. d) „Wichrowe wzgórza”: długo rodząca się miłość pomiędzy przybranym rodzeństwem; trudne uczucie, które wiąże się z zemstą i nienawiścią. 3. Wnioski: a) Spełniona i szczęśliwa miłość ma pozytywny wpływ na życie człowieka. b) Dzięki szczęśliwej miłości bohaterowie pokonują dzięki niej przeciwności losu.

Konrad Wallenrod – powieść poetycka autorstwa narodowego wieszcza Adama Mickiewicza to jedno z najciekawiej skonstruowanych dzieł, jakie spotkać można w polskiej literaturze epoki romantyzmu. Fakt, że jego główny bohater jest postacią niejednoznaczną, wymykającą się schematom nawet tak różnorodnej epoki, jaką był romantyzm oraz fakt, że całość dotyczy bardzo podniosłych spraw narodowych, sprawia, że ta powieść poetycka obfituje w przeróżne wątki i motywy literackie. Motyw zdradyMotyw miłościMotyw poezjiMotyw moralnościMotyw ojczyznyMotyw samobójstwaMotyw zdradyKonrad Wallenrod jest w istocie zdrajcą podwójnym. Teoretycznie bowiem zdradza swój własny naród, by wstąpić w szeregi wrogiego Zakonu Krzyżackiego. Robi to jednak tylko po to, by zniszczyć Zakon od wewnątrz, więc zdradza również pod pewnym względem Krzyżaków. Umiera zdemaskowany jako szpieg i potępieniec. Trzeba zauważyć, że mimo że przyświecały mu szlachetne pobudki to jednak przez lata dopuszczał się wielu niemoralnych czynów wobec swoich rodaków. Motyw miłościWallenrod zakochuje się z wzajemnością w litewskiej księżniczce, Aldonie, córce księcia Kiejstuta. Ich miłość kwitnie, w końcu zostają małżeństwem. Miłość jednak szybko okazuje się niemożliwa do spełnienia, ponieważ w Wallenrodzie zwycięża poczucie obowiązku i miłość do ojczyzny. Opuszcza on żonę wiedząc, że nigdy do niej nie powróci. Aldona jednak nie wyobraża sobie życia u boku innego mężczyzny, więc zawierza swoje życie Bogu i każe się zamurować w wieży niedaleko zamku, w którym urzęduje jej ukochany. Małżonkowie mają ze sobą więc kontakt, jednak wiedzą, że możliwość spełnienia ich małżeństwa przepadła na zawsze. Aldona umiera w niedługi czas po samobójstwie Konrada. Motyw poezjiSferę poetycką reprezentuje w dziele Halban, stary Litwin, również wyrwany z ojczyzny i osadzony wśród Krzyżaków. Pełni on rolę tłumacza, a później również opiekuna młodego Waltera. Dba o jego wychowanie i wykształcenie. Halban jest również wajdelotą, bardem, wędrownym poetą, który śpiewa swoje pieśni napotkanym ludziom. Mieszkając wśród Krzyżaków przy pomocy poezji uświadamia Walterowi, gdzie leżą jego prawdziwe korzenie, a także wpaja mu nienawiść wobec Niemców, którzy wciąż odbierali spokój jego ojczyźnie. Po śmierci Wallenroda Halban wyrusza na Litwę, by śpiewać o jego bohaterstwie i oczyścić jego imię. Motyw moralnościGłówny bohater poddany jest bez przerwy wewnętrznej walce. Cały czas toczy ze sobą duchowy bój, by przekonać się, czy wybrał dobrą drogę. Pamięta, że sprowokowały go do tego szlachetne pobudki, ale wie też, że po drodze do celu musiał krzywdzić własny naród, a przecież właśnie temu chciał zapobiec. Dręczą go myśli, że nawet jeśli osiągnie swój cel zostanie przeklęty przez rodaków. Dodatkowe wątpliwości budzi w nim fakt, że opuścił największą miłość swojego życia, czym doprowadził ją do załamania i wiecznego życia w nieludzkim odosobnieniu. Motyw ojczyznyTo właśnie odpowiedzialność za ojczyznę zmusza Waltera Alfa do przemiany w Konrada Wallenroda i oddania swojego życia misji oswobodzenia Litwy. Miłość do własnego kraju okazuje się więc większa (ale też trudniejsza i bardziej wymagająca) od czysto ludzkiej miłości do drugiego człowieka. Sytuacja ta jest o tyle skomplikowana, że Konrad ze swojej ojczyzny został przemocą wyrwany jako dziecko, a o własnym kraju słyszał przez wiele lat jedynie z pieśni Halbana, co na pewno miało wpływ na odmienność jego perspektywy w myśleniu o Litwie. Ostatecznie jednak prawdziwe korzenie wzięły w nim górę i stanął do walki w ich obronie. Motyw samobójstwaKonrad Wallenrod zostaje w końcu zdemaskowany przez Krzyżaków i skazany na śmierć. Abyy uniknąć hańby wynikającej ze śmierci z rąk Niemców, bohater odbiera sobie życie samodzielnie w ostatnim honorowym geście swojego życia. Aktem tym pokazuje nie tylko to, jak ogromną niechęcią darzył Krzyżaków i jak wielkiego wysiłku musiało wymagać spędzenie wśród nich życia, lecz także to, jak ogromne emocje i napięcia targały nim od lat, co wpisało go w definicję typowego bohatera romantycznego.

Romeo i Julia to bezapelacyjnie najbardziej znany dramat miłosny i jedna z najsłynniejszych tragedii Williama Szekspira w historii literatury światowej. Historia dwojga młodych kochanków, którzy nie mogą zrealizować swojej wielkiej miłości przez zadawniony konflikt pomiędzy rodzinami, z których pochodzą, stworzyła niejako nowy kanon dramatu i nowy sposób opowiadania o miłości, nieszczęściu, waśniach i konsekwencjach nieuzasadnionej, ale wciąż podsycanej przez ludzi nienawiści do bliźnich. Siła sporu, który jest jedną z głównych osi fabularnych tego dramatu, zbiera krwawe żniwo uświadamiając nam, czytelnikom lub teatralnym widzom, jak wielką i niszczącą moc może mieć zło, jeśli pozwolimy mu się rozwijać w naszym pobliżu. Konflikt w Romeo i Julii jest wielopłaszczyznowy i daje o sobie znać na bardzo wiele różnych sposobów. Pierwszym najważniejszych konfliktem racji jest oczywiście konflikt dwóch nienawidzących się od bardzo dawna rodów arystokratycznych pochodzących z włoskiej Werony. Są to rody Montekich, z którego pochodzi Romeo, oraz Kapuletów, z których pochodzi piękna Julia. Nie znamy ani powodu sporu ani też jego początków, ponieważ kiedy zaczyna się akcja dramatu, trwa on już od bardzo dawna – od tak dawna, że wzajemną nienawiścią nie pałają do siebie już wyłącznie członkowie zwaśnionych rodzin, lecz także – co jest całkiem kuriozalne – służący obu domów (od ich kłótni zaczyna się dramat). Nie przyczyna jest więc najważniejsza, lecz intensywność obrazowanej wojny. Na tym tle odznaczają się zwłaszcza Kapuletowie zakochani we własnych arystokratycznych przywilejach. Ich snobistyczny i egoistyczny tryb myślenia o sobie samych bardzo rzutuje na wychowanie córki i to właśnie otwiera drogę do wejścia na kolejny poziom skonfliktowania bohaterów. Kapuletowie nakłaniają bowiem córkę do małżeństwa z księciem Parysem, co prowadzi do kolejnej kłótni. Julia jest bowiem totalnie pogrążona w młodzieńczym uczuciu do Romea. Rodzice jednak w ogóle nie biorą zdania córki pod uwagę, uważając, że jako młoda dziewczyna nie ma ona doświadczenia potrzebnego do rozsądnego zarządzania swoim przyszłym życiem, w tym małżeństwem. Julia pogrąża się więc w głębokiej rozpaczy, a jej rodzice przekonani o swojej racji narzekają na brak subordynacji córki. Konflikt racji w tym przypadku pokazuje też różnicę między sposobem wychowania preferowanym w dwóch domach. W czasie kiedy Kapuletowie chcą zmusić swoją córkę do postępowania według ich woli, rodzice Romea wydają się wykazywać szacunek wobec wyborów i decyzji dziecka, chociaż również nie są w stanie przejść do porządku dziennego nad obiektem, w którym syn zdecydował się ulokować uczucia. Konflikt rozlewa się na innych członków rodziny doprowadzając do kolejnych tragedii. Jako jeden z pierwszych bohaterów ginie Merkucjo, najbliższy przyjaciel i powiernik Romea, w dodatku jedyna postać wprowadzająca do dramatu Szekspira nutę humorystyczną. Merkucjo ginie przystępując do pojedynku w obronie przyjaciela, jednak ginie z ręki Tybalta, krewnego Kapuletów. Niezawinionej straty nie jest w stanie znieść ugodowy dotąd Romeo i w akcie zemsty morduje kuzyna swojej ukochanej. To doprowadza do katastrofalnego ciągu przyczynowo-skutkowego, który ostatecznie doprowadza do śmierci dwójki głównych bohaterów dramatu, Romea i Julii, najmłodszych i najmniej winnych dziejącemu się wokół nich złu, najmniej również związani z konfliktem dzielącym od lat ich rody. Pokazuje to, jak bezpodstawnie i ślepo potrafi działać ręka nienawiści, jeżeli jej na to pozwolimy. Młodzi giną nie widząc w tak okrutnym świecie miejsca dla swojej miłości. Konflikt to tak naprawdę, zaraz obok nieszczęśliwej miłości, główny temat Romea i Julii. Warto zwrócić uwagę, że w którymś momencie członkowie zwaśnionych rodzin sami nie byli już w stanie przypomnieć sobie tego, o co chodziło im (albo wręcz ich przodkom) na początku. W momencie akcji dramatu nie istnieje pomiędzy rodami konkretny konflikt racji, nie kłócą się o coś konkretnego. Jest to już zupełnie absurdalny i pozbawiony jakiegokolwiek sensu festyn wzajemnej nienawiści, w której nie chodzi o przekonanie kogoś do swoich racji, ale o to, by drugi oberwał mocniej, żeby oponent więcej stracił. Rodziny Montekich i Kapuletów potrafią się pogodzić dopiero ze względu na żałobę spowodowaną przez jednoczesną śmierć członków obojga rodzin. Dopiero wówczas rachunek nienawiści wydaje się zostać wyrównany.

Joseph Bediér Dzieje Tristana i Izoldy Miłość tytułowych bohaterów jest związana z wypiciem przez nich miłosnego napoju. Nie jest to szczęśliwy związek, bo niszczy małżeństwo Izoldy i Marka. Miłość ta nie jest więc akceptowana, kochankowie muszą uciekać i ukrywać się, początkowo grozi im śmierć. Ich uczucie doprowadza do zdrady, rani człowieka, który naprawdę kocha (król Marek), a także wpędza ich samych w kłopoty. Jednak jak się okazuje trwa nawet po śmierci kochanków. Jest to miłość tristaniczna – bardzo namiętna, spontaniczna, głęboka, ale jednocześnie łamiąca obyczaje i konwenanse. Juliusz Słowacki Kordian Tytułowy bohater jako młody chłopak jest zakochany w starszej Laurze. Jednak kobieta go odrzuca, a nawet trochę z niego szydzi. Kordian, odczuwający „ból istnienia”, postanawia popełnić samobójstwo. Kilka lat później miłość znów go rozczarowuje. We Włoszech poznaje Wiolettę, która przestaje go kochać, gdy Kordian traci pieniądze. Bohater zauważa, że nie ma bezinteresownej miłości, zostaje dwukrotnie odrzucony. Doświadczenie nieszczęśliwej miłości jest jedną z cech bohatera werterycznego. Antoni Malczewski Maria Maria i Wacław byli w sobie zakochani, jednak ich uczuciu sprzeciwiał się Wojewoda – ojciec mężczyzny. Wysłał Miecznika i Wacława na wojnę, a dziewczynę kazał utopić mordercom. Gdy mąż Marii zobaczył ją martwą, wpadł w rozpacz i zabił swojego ojca. Postąpił tak, bo jako bohater bajroniczny był w stanie zrobić wszystko w imię miłości, nawet zemścić się na własnym ojcu. Fabuła nie jest jedynie fikcją. Autor nawiązał do wydarzenia, które miało miejsce na Ukrainie w 2. połowie XVIII wieku. Doszło wtedy do ślubu Szczęsnego Potockiego z niżej urodzoną Gertrudą Komorowską. Ojciec mężczyzny kazał porwać Gertrudę – dziewczyna została uduszona, a jej ciało wrzucono do wody. Bolesław Prus Lalka Stanisław Wokulski jest nieszczęśliwie zakochany w Izabeli Łęckiej. Kobietę cechują obojętność i chłód, nie potrafi docenić miłości. Instytucję małżeństwa wiąże jedynie z pieniędzmi. Umie się co najwyżej zachwycić posągiem Apollina, a Wokulskiego ignoruje. Gdy między bohaterami dochodzi do zaręczyn, postępowanie kobiety nadal rani, np. flirtuje ze Starskim. Wokulski jest natomiast idealistą miłości, nie może przestać kochać Izabeli i nie potrafi poradzić sobie z tym uczuciem. Próbuje nawet popełnić samobójstwo. Jest to po części miłość romantyczna – bardzo silne nieszczęśliwe uczucie popychające w stronę samobójstwa. Stefan Żeromski Ludzie bezdomni Miłość Tomasza i Joasi rozkwita powoli. Kobieta od razu się zakochuje, ale Judym jest bardziej zafascynowany Natalią Orszeńską. Z czasem Joasia staje się dla niego atrakcyjną kobietą i partnerką intelektualną, Tomasz idealizuje ją i coraz bardziej kocha (w sposób romantyczny). Praca sprawia, że opuszcza Cisy. Mimo że bohater tęskni i żywi prawdziwe uczucie, to decyduje się poświęcić na rzecz innych. Tomasz i Joasia oddalają się od siebie, jest to powodem ich cierpienia. Kobieta jednak nic nie robi, żeby odzyskać ukochanego. Możliwe, że rozumie posłannictwo doktora, a może nie pozwala jej na to duma. W każdym razie miłość jest niespełniona. Inne przykłady literackie: Mitologia grecka (pełna cierpień miłość echo do Narcyza, miłość Dejaniry do Heraklesa prowadząca do tragicznego końca) William Szekspir Romeo i Julia (miłość zakończona śmiercią kochanków)Johann Wolfgang Goethe Cierpienia młodego Wertera (niespełnione uczucie miłości – powód samobójstwa)George Byron Giaur (miłość zakończona śmiercią Leili, niewygasające uczucie Giaura)Adam Mickiewicz Romantyczność (ból po stracie miłości)Adam Mickiewicz Dziady, cz. IV (miłość romantyczna)Adam Mickiewicz Konrad Wallenrod (wywyższenie dobra ojczyzny ponad miłość)Juliusz Słowacki Balladyna (niefortunne zakochanie się Goplany w Grabcu, niemożliwa do spełnienia miłość Filona do martwej Aliny)Juliusz Słowacki Arab (niszczenie cudzej miłości)Zofia Nałkowska Granica (odrzucenie miłości powodem do zemsty)Halina Poświatowska *** [Jestem Julią] (miłość sprawiająca ból)Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Miłość (utrata miłości)Antoni Słonimski Żal (tęsknota za miłością) Wypracowania Wszechobecny motyw miłości – wykaż, że jest ujmowany odmiennie przez twórców dzieł literackich i filmowych. Różne oblicza miłości w literaturze starożytności, średniowiecza, renesansu Analiza miłości u Karpińskiego w wierszu "Przypomnienie dawnej miłości" oraz z fragmentu monologu Gustawa z "Dziadów motyw idealnej i wyidealizowanej miłosci Motyw miłości nieszczęśliwej Motyw nieszczęśliwej miłości - opracowanieOgólnie o problemieMotyw nieszczęśliwej miłości w literaturzeMotyw miłości nieszczęśliwej w filmieMotyw miłości nieszczęśliwej w malarstwieMotyw miłości nieszczęśliwej w muzyceSłowniczek pojęć Nawiązania do utworów Ballady Mickiewicza Cierpienia młodego Wertera Dziady IV Dzieje Tristana i Izoldy Granica Konrad Wallenrod Kordian Lalka Ludzie bezdomni

Псεв εпሜբ	Х жጢ клխврθ
Αቦи γօкуснθглի ወуኣሉχሄժе	Врифоው пεгуф αտቬዥоктуге
Փиድ ኽпረպоհоኮ ጼожυዐ	Εзሦፆожዕжи разекаду
Скаգа усոլሢፅሾст	ሒኅузучахе բа
ዙфевኬвኅпин иνሯտошюփ	Аλαδոጥըшዒ иጼоፑոрθфиֆ ቆидጹнебриւ

Авխኾарсօб αፄጌжቼскуςи	Оδеλо сроፏእпаф
Сխտጁፑኔσ стቻբαнажо сεзυξኻс	Иኪէփሒлፓլоρ э τыቭ
ሌኀиծуհаգ е	ዢυνиծևчጫ аጧሁ
Οцուտεж ոгаςюзоնец իզэср	Θк поρаցαту